Remis w szachach to sytuacja, gdy partia kończy się nierozstrzygnięta, a obaj gracze dzielą się punktami. Warto dowiedzieć się, kiedy następuje remis, jakie są zasady proponowania i akceptowania remisu oraz jak remis może być wykorzystywany taktycznie. Poznaj też słynne remisy w historii szachów i dowiedz się, jak prawidłowo zapisywać wyniki remisowe.
Remis w szachach – kiedy następuje?
Remis w szachach, czyli nierozstrzygnięta gra, może nastąpić w kilku sytuacjach. Najczęstszą z nich jest pat, czyli pozycja, w której strona wykonująca ruch nie może wykonać żadnego posunięcia, a jej król nie jest szachowany. Remis następuje też wtedy, gdy żadna ze stron nie jest w stanie dać mata, np. gdy na szachownicy pozostały tylko królowie.
Innym przypadkiem remisu jest reguła 50 posunięć. Mówi ona, że jeśli przez 50 kolejnych posunięć nie nastąpiło bicie ani ruch pionem, partia kończy się remisem. Ma to na celu uniknięcie nadmiernego przeciągania gry.
Remis w szachach oznacza podział punktów między graczy. W turniejach szachowych za remis przyznaje się każdemu z graczy po pół punktu, podczas gdy za wygraną 1 pkt, a za przegraną 0 pkt.
| Sytuacja | Opis |
|---|---|
| Pat | Strona wykonująca ruch nie może wykonać żadnego posunięcia, a jej król nie jest szachowany. |
| Niemożność dania mata | Żadna ze stron nie jest w stanie zamatować przeciwnika, np. gdy na szachownicy pozostały same królowie. |
| Reguła 50 posunięć | Przez 50 kolejnych posunięć nie nastąpiło bicie ani ruch pionem. |
Propozycja remisowa i turniejowe zasady
W trakcie partii szachowej każdy z graczy może zaproponować remis. Propozycja remisowa może być złożona w dowolnym momencie, gdy gracz wykonujący ruch ma taką możliwość. Przeciwnik może propozycję przyjąć lub odrzucić i kontynuować grę.
W turniejach szachowych obowiązują dodatkowe zasady dotyczące remisów. Często ogranicza się możliwość proponowania remisów we wczesnej fazie gry (np. przed 30. posunięciem), aby uniknąć nadużywania propozycji remisowych i zachęcić do walki. Remis w turniejach może też nastąpić przez trzykrotne powtórzenie pozycji lub wspólne uzgodnienie graczy.
Remis bywa postrzegany jako honorowe uniknięcie stresu związanego z przegraną, zwłaszcza w wyrównanych partiach. Gracze mogą zdecydować się na remis, gdy nie widzą szans na wygraną lub obawiają się pogorszenia swojej pozycji w dalszej grze.
Remis jako taktyka unikania przegranej
Remis może być świadomie wykorzystywany jako taktyka unikania przegranej. Gracz znajdujący się w gorszej pozycji może dążyć do uproszczenia gry, wymiany figur i doprowadzenia do remisowej pozycji, np. przez wiecznego szacha lub forsowne powtórzenie ruchów.
Taktyka remisowa wymaga dobrej znajomości remisowych schematów i motywów. Gracz musi umiejętnie oceniać, kiedy dalsza gra nie rokuje szans na wygraną i lepiej skupić się na utrzymaniu remisowej pozycji. Czasem samo zagrożenie wiecznym szachem czy patem może skłonić przeciwnika do przyjęcia remisu.
Umiejętne dążenie do remisu pozwala uratować pół punktu w niekorzystnej sytuacji. Jednak nadużywanie taktyki remisowej może być postrzegane jako mało ambitna postawa. Od czołowych szachistów oczekuje się, że będą walczyć o wygraną, a remis traktować jako ostateczność.
Słynne remisy i remisowi zawodnicy w historii szachów
W historii szachów zapisało się wiele pamiętnych remisów. Jednym z nich był remis między Anatolijem Karpowem a Garrim Kasparowem w meczu o mistrzostwo świata w 1984 roku. Po 48 partiach i 5 miesiącach zmagań mecz przerwano bez rozstrzygnięcia ze względu na wyczerpanie obu zawodników.
Niektórzy szachiści zasłynęli jako legendarni remisowi zawodnicy. Należał do nich Tigran Petrosjan, mistrz świata z lat 60., znany z pozycyjnego stylu gry i umiejętności doprowadzania partii do remisu. Inny słynny remisowy gracz to Ulf Andersson, który w latach 70. i 80. słynął z żelaznej obrony i częstego remisowania partii.
Remisy bywały też efektem kontrowersyjnych porozumień między graczami. W turnieju pretendentów w 1962 roku Bobby Fischer oskarżył radzieckich graczy o ustawianie remisów między sobą, by zwiększyć swoje szanse. Afera ta przyczyniła się do zmiany systemu rozgrywek i wprowadzenia dodatkowych zabezpieczeń przed zmowami.
Jak prawidłowo zapisywać remisy?
W zapisie szachowym remis oznacza się symbolem ½-½ przy wyniku partii. Jeśli partia zakończyła się remisem przez pat, niemożność dania mata, regulę 50 posunięć lub wspólne uzgodnienie graczy, po symbolu remisu można dodać odpowiedni skrót, np. ½-½ (pat), ½-½ (50), ½-½ (uzg.).
W turniejach szachowych remisowy wynik partii odnotowuje się na specjalnych formularzach, wraz z nazwiskami graczy, numerem rundy i ewentualnym komentarzem sędziego. Zawodnicy są zobowiązani do podpisania formularza po zakończeniu partii, potwierdzając ustalony rezultat.
Prawidłowy zapis remisów jest ważny nie tylko dla rzetelnej dokumentacji przebiegu partii, ale też dla obliczania punktacji turniejowej i rankingów szachowych. Dlatego zawodnicy i sędziowie muszą dbać o dokładność i zgodność zapisów.
Ciekawostki i fakty o remisach w szachach
- Najdłuższa partia szachowa zakończona remisem trwała 269 posunięć. Rozegrali ją Ivan Nikolic i Goran Arsovic w 1989 roku.
- W 2018 roku podczas Turnieju Pretendentów w Berlinie padł rekord pod względem liczby remisów – aż 38 partii na 56 rozegranych zakończyło się nierozstrzygniętą grą.
- Niektóre remisowe pozycje, jak np. wieża i skoczek przeciwko wieży, mają specjalne nazwy, np. „pozycja Philidora”.
- Wśród słynnych remisów jest tzw. „nieśmiertelny remis” między Carlem Hamppe a Philidorem z 1858 roku, w którym czarne poświęciły hetmana, by wymusić pata.
Remis w szachach to nieodłączny element królewskiej gry, który może wynikać z różnych sytuacji na szachownicy, świadomej taktyki graczy lub turniejowych reguł. Warto znać zasady remisu, umieć go prawidłowo zapisywać i doceniać rolę, jaką odgrywa w szachowej strategii i historii. Pamiętajmy jednak, że najpiękniejsze partie to te, w których gracze ambitnie walczą o zwycięstwo, a remis traktują jako ostateczność, a nie cel sam w sobie.
